KAZA PİLOTAJ HATASINA İŞARET EDİYOR

Bu sabah Muğla Eğitim ve Araştırma Hastanesi'ne çarparak düşen Airbus Helicopters H135 tipi helikopterde 2 pilot, 1 hekim ve 1 personel hayatını kaybetti.

Helikopterlerde 22 yıllık uçuş tecrübesi olan kontrol(exeminer) pilotu İ. B., helikopterin kalkış ve hastaneye çarpma görüntüleri ışığında kazayı haberair.com’a değerlendirdi.

İşte İ. B.’nin değerlendirmesi:

“Mesela indik ya hover irtifasına 1.5-2 metre yüksekliğe (kısaca havada asılı kalma durumu. Hovera kalkış/iniş ile hover’da sabit duruşu başarmak bir helikopter pilotunun ilk ve en önemli sınavıdır.) tam oturacağımız yer biraz geride kaldı diyelim. O zaman bir parça geri geri gider ama böyle durduk yerde uzun süre geri gidemez. O zaman dönmesi lazım, dönerek geriye gitmesi lazım.

PİLOTLAR BÜYÜK BİR KARARSIZLIK YAŞIYOR

Bu kalkıyor, panelin yanına doğru geliyor. Söyleyeceklerim tahmin ve ilk değerlendirmem. Pilotlar büyük bir kararsızlık yaşıyor. Kalkalım mı kalkmayalım mı diye. Yer görüşü yok, yukarısı yok, aşağısı yok. Biraz yukarı çıkınca da tak, pozisyonu kaybediyorlar. Vertigo dediğimiz olay oluyor, yüzde 90 öyle. Geri gittiğinin farkında bile değil çünkü cyclicing dediğimiz diğer hava araçlarında lövye diye geçer, lövyeyi minnacık oynatmayla ileriye veya geriye gidersin. Onu hissedersin, geri gitmek için kumanda vermezsin. Ben 13 sene helikopterde hocalık yaptım, biz derdik ki geri geri gidecek ise, ‘kumanda verme’. Sadece aklından geçir, o kadar. O derece hassas. Bulutun içinde kalkalım mı, inelim mi, herhalde o tereddüdü yaşıyor o anda çünkü bir şeylik var orada.

DURUMSAL FARKINDALIĞI KAYBEDİYOR

Ne kalkıyor aslında, kalkacaksa çeker lövyeyi çıkar yukarıya ama bakıyor ki bulut içi olacak kalkar kalkmaz… Biraz da yükselince tahmin ediyorum durumsal farkındalığı (situational awareness) kaybediyor ve geri geri gidiyor. Hatta orada bir adam ‘ya hastane var orada’ diyor ve gidip çarpıyor. O irtifada ağaç olabilir, başka bir doğal yapı ya da suni yapı, elektrik direği olabilir, her şey olabilir. Havadayken geri geri gitmezsin, dönersin o tarafa gideceksen, dönerek gidersin.

Düşen ambulans helikopterin son görüntüsü!

Son dakika... İşte Muğla Eğitim ve Araştırma Hastanesi'ne çarparak düşen helikopterin kalkış ve hastaneye çarpma anı.

Kazada 2 pilot, 1 hekim ve 1 personel hayatını kaybetti.#Muğla #MuğlaEğitim #helikopter #Kaza #pilot #şehit… pic.twitter.com/jv6ukfqo4b

— Haber Air (@haberaircom) December 22, 2024

PİLOTAJ HATASI VAR

Bu bir, ikincisi; burada tamamen durumsal farkındalığı kaybediyorlar. Çok açık… Ne yapacaklarına karar veremiyorlar. Tahmin ediyorum aralarında tartışma oluyor, konuşma geçiyor. İşte görüş yok, kalkalım mı kalkmayalım mı? Aklın yolu bir. Kalkmadan brifing yapılmadı mı, bu hava değerlendirilmedi mi? Bu olayda yüzde 100 pilotaj hatası var. Yerden bir metre yükseklikte bile vertigo olabilirsin. Dağlık arazilerde vertigo olmazsın mesela, tepelerden fark edersin kar da olsa. Ama ovada Konya’da veya Trakya’da arazi bembeyaz ise vertigo olmama şansın çok düşük. Yerden kesildiğinden itibaren şayet buluta girmişsen ya da tamamıyla karla kaplı bir arazi üzerinde isen, her an durumsal farkındalığı kaybedebilirsin. Hava aracının yatışta mı dalışta mı, tırmanışta mı ancak uçuş aletlerine güvenerek bu durumdan kurtulabilirsin. Hislerine güvenirsen hapı yuttun. Hislerine güvenirsen sen sağ yattığını sanıyorsun halbuki sola yatıyorsun ya da adam ileri gittiğini sanıyor halbuki geri gidiyor. Teknik arızaya işaret yok.”

Not: Muğla’daki helikopter kazasının kesin sebebi, tüm veriler kaza-kırım heyeti tarafından incelendikten sonra kesin olarak ortaya çıkacaktır. Haberimiz, helikopterin son görüntüleri ışığında tecrübeli bir helikopter pilotunun yorumlarını yansıtmaktadır ve kesin değildir.

Süleyman ŞEN-Haberair.com/ÖZEL