‘TÜRK PİLOTLAR İŞSİZ YABANCILAR KOKPİTTE UÇUYOR’

HAVA-SEN Yönetimi tarafından hazırlanan yazı SHGM başta olmak üzere, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına da gönderildi. Yazıda özetle şu ifadeler yer alıyor:

“SİVİL HAVACILIK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Genel Müdürlüğünüze hitaben yazılan ilgi yazı ile Pandemi döneminde Türk pilotların kendi ülkelerinde iş bulmaları konusunda öncelik tanınması ve pozitif ayrımcılık yapılmasına ilişkin bir değerlendirme makamlarına sunulmuş ise de bugüne kadar herhangi bir düzenlemenin gerçekleştirilmemiş olduğu üzülerek müşahede edilmiştir.

Bu konuda sendikamızın çabaları karşılık bulmadığı gibi bireysel olarak CİMER üzerinden yapılan başvurulara da SHGM olarak verilen cevaplarda somut bir çözüm önerisinin yer almadığı görülmüştür. Teknik olarak detaylı bir inceleme ve değerlendirmeyi müteakip mağdur muhataplarla sonuçların paylaşılması yerine, talep ve şikayetlerin verilen genel cevaplarla geçiştirildiği hususu, üyelerimiz ve üyemiz olmayan pilotların başvuru sonuçlarını paylaşması sonucunda öğrenilmiştir.

SADECE TÜRKİYE, YABANCI ÇALIŞANLARIN İSTİHDAMINA DEVAM ETMİŞTİR

Salgın, ülkelerin kendi vatandaşlarının haklarını korumak için özel önlemler aldığı bir dönem olmuştur. Başlangıcında neredeyse ülkelerin tamamı yabancı havacılık çalışanlarını ülkelerine göndermiş kendi vatandaşlarının istihdamını korumaya özen göstermiştir. Maalesef sadece Türkiye, yabancı çalışanların istihdamına devam etmiştir. Bunun yanı sıra, Atlasglobal gibi bir şirketin SHGM denetimine rağmen nasıl batabildiği hususu ayrıca cevabı verilemeyen bir soru olarak ortada durmaktadır. Son günlerde ise, çalışanlarına maaş ödemeyen, uçuşlarını durduran Onurair şirketinin akıbetinin öğrenilebileceği makamlar olarak Çalışma Bakanlığı ve SHGM'den hiçbir açıklama yapılmaması üzücü olduğu kadar düşündürücüdür.

İşsiz kalan kokpit ve kabin çalışanları ile diğer havacılık çalışanlarının durumlarını anlatabilecekleri muhatap bulma sorunları devam etmektedir. Havacılık sektörünün her yönüyle kurallarla belirlendiği ve rutin veya habersiz denetlendiği düşüncesi hâkim olsa da gerçekte sektöre özgü bir iş kanununun bulunmadığı, güçlü patronların dilediğinde şirketi kapatıp iflasını verdiği, yabancıların herhangi bir sınırlamaya tabi olmadan, karşılıklılık esası gözetilmeden ülkemizde rahat rahat çalıştıkları bir sektördür.

HAVA-SEN olarak kendi vatandaşımıza iş bulma önceliğimiz ve sorunları çözme konusunda yetkili kurumları ve sektörün paydaşlarını uyarma ve çözüm önerilerimizi sunma sorumluluğumuz vardır. Yaşanan sürecin yarattığı sorunların çözümleri kendi vatandaşımızın mağduriyetlerini görmezden gelerek bulunamayacağı gibi, ekonomik olarak ülke dışına çıkarılan dövizin önüne geçecek önlemleri de kapsamalıdır. Havacılık çalışanlarının istihdamının ve gelirlerinin devamının sağlanması için önerilerimiz dikkatlerinize sunmayı bir görev biliyoruz.

1. SHGM en kısa zamanda Yabancı Pilotların Lisanslandırılması yönetmeliğini karşılıklılık esasını gözeterek çıkarmalıdır. Türk çalışanlara yabancı ülkelerde uygulanan kurallar aynen ilgili ülke vatandaşlarına uygulanacak şekilde hazırlanmış bir yönetmelik yayınlanmalıdır. Türk devletinin egemenlik hakları ile Türk vatandaşlarının eşitliğe dayalı hakları bu yönetmelik içeriğinde olmalıdır. Şimdiye kadar olduğu gibi ülkemiz yabancıların herhangi bir koşul aranmaksızın serbestçe gelebildiği bir ülke konumundan çıkarılmalıdır.

2. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ‘işsiz pilot’ kavramını olması gerektiği gibi tanımlamalı ve düzenlemelidir. Türkiye’de ‘işsiz’ kavramı bazı meslek grupları için tam anlamıyla gerçek durum ile örtüşmemektedir. Örneğin pilotların çalışma yaşı 65’te son bulmaktadır. Yabancı pilot istihdamı talep eden ticari şirket ilana çıkmadan önce Bakanlığın onayına tabi olmalıdır. Ülke içinde belirli yaşın üzerinde sınır konularak aynı yaşta bir yabancıyı istihdam eden şirketlere izin verilmemelidir. 60 yaşında bir yabancıya iş ilanının açık olması ama Türk pilotun başvurusunun dahi kabul edilmemesi tolere edilecek bir yaklaşım değildir.

3. Mevcut uçuş okullarında eğitimine devam eden ve salgın başlangıcında hat eğitimi de dahil olmak üzere eğitimi yarım kalan pilot ve pilot adaylarını tespit eden bir envanter çıkarılmalı ve yaşanan mağduriyetlerin giderilerek gençlerimizin eğitimlerini tamamlamalarını sağlayacak çözüm önerileri hayata geçirilmelidir. Bu aşamada uzmanlardan oluşan bir komisyon kurulmalı ve bu komisyonda finans uzmanları da dahil olmak üzere muhatap tarafların tamamı yer almalıdır. Sosyal problem haline gelen ve halen gelecek kaygısı duyan genç aday pilotların gelecekleri kamu gözetiminde tekrar tasarlanmalı ve planlanmalıdır.

4. Salgın sırasında çıkarılan ve halen şirketler tarafından iyi niyetle bağdaşmayacak şekilde kullanılan ve uzun süre mesaiye olanak veren düzenlemeler iptal edilmelidir. Tahliye uçuşları, niteliğine göre SHGM’nin iznine ve denetimine tabi olmalıdır.

5. SHGM tarafından havacılık şirketlerinin mali denetimleri mutlaka düzenli olarak yapılmalı, kamuoyu ile paylaşılmalı ve çalışanlarına maaş ödeyemeyecek olan şirketlere anında müdahale edilmelidir. Maaşı ödenmeyen bir uçucunun mesaiye devam ediyor olması uluslararası alanda ciddi uçuş emniyetsizliğinin ana sebeplerinden birisidir.

6. İflas eden veya faaliyetlerini yerine getiremeyen havacılık şirketlerinin durumlarının araştırılması ve Türk Sivil Havacılığının uluslararası arenadaki kayıplarının incelenmesi için bir komisyon kurulmalıdır. Bu komisyon, anılan şirketlerin yurtdışındaki borçları da dahil olmak üzere ve haklarında başlatılan hukuki süreçleri inceleyerek Türk Sivil Havacılığının itibarının zarar görmemesine yönelik tedbirleri kısa sürede almalıdır.

7. Türk havacılık sektörü “çalışan envanteri” çıkarılmalı, gelecek öngörüleri raporlanmalı, ihtiyaçların yıllara sâri olacak şekilde tespiti yapılmalı ve insan kaynağı planlaması yapılarak bize kapılarını hiçbir zaman açmamış olan başta Avrupa olmak üzere diğer ülke vatandaşlarının ülkemizde çalıştığı alanlara kendi insanımızı kısa sürede yerleştirmenin nasıl yapılması gerektiği hususları SHGM tarafından paylaşılmalıdır.

8. Uçucu personelin iş tanımları gecikmeden hazırlanmalı ve iş kanununa tabi olarak çalıştırılmalarını mümkün kılacak düzenleme bir an önce yapılarak, iş hayatında her çalışan gibi güvence altına alınmalarının sağlanması için gerekli adımlar bir an önce atılmalıdır. HAVA-SEN olarak teklifimiz hazırdır. KHK veya 3 maddelik kanun teklifi veya Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının yapacağı bir düzenlemenin dahi yeterli olabileceği bu eksiklik ivedilikle insani bir gereklilik olarak çözülmelidir.

9. SHGM tek bir raporlama sistemine geçmeli ve kendisi eşgüdümlü olarak şirketlerle beraber süreci kontrol etmelidir. ICAO ve EASA düzenlemeleri gereği olan bu sistem bir an önce hayata geçirilmelidir.

10. Türkiye’de şirketlerin yabancı insan kaynakları (broker) şirketleri kanalıyla pilot temini yoluna gitmesi engellenmelidir. Halihazırda ülkemizde düzenleme yapılmayan bu alan yabancı insan kaynakları şirketleri tarafından kullanılmaktadır. Ancak herhangi bir Türk insan kaynakları şirketinin Avrupa ülkeleri başta olmak üzere birçok ülkede faaliyet göstermesi ve o ülkelerdeki şirketlere çalışan temin etmesi mümkün değildir. Özellikle havacılık şirketlerinin insan kaynağı temini ancak Türkiye’de faaliyet gösteren insan kaynakları şirketleri üzerinden olmalı ve kurala bağlanarak gelirlerinden vergi alınamayan hiçbir ticari faaliyete izin verilmemelidir.

HAVA-SEN olarak havacılık çalışanlarına karşı sorumluluğumuzu yerine getirmek ve artık kronik bir sorun yumağı haline gelmiş havacılık sektörünün çalışanlar açısından iş barışının olduğu bir alan haline gelmesi temel amacımızdır. Makro Ekonomimizi başta ihracat ve turizm olmak üzere doğrudan ve birçok alanda da dolaylı olarak etkileyen havacılık sektörü için sorunlara çözüm önerilerimiz hazır olup bu konularda çalışmayı, yapılan çalışmalara ön koşulsuz katkı sunmayı ülkemize karşı sorumluluğumuz olarak görmekteyiz. Yukarıda sayılanların haricinde çözülmesi ve üzerinde çalışılması gereken tüm konuları ve çalışanları ilgilendiren sorunları çözme azim ve kararlılığımızı vurgularken önceliğin her zaman Türk vatandaşlarında olması temel ilkesinden hareketle önerilerimizin değerlendirilmesi hususunu tensip ve takdirlerinize sunarız.

Saygılarımızla.

HAVA-SEN HAVAYOLU ÇALIŞANLARI SENDİKASI”

Seçim Seçkin KOÇAK

Kaptan Pilot

HAVA- SEN Genel Başkanı