JAMES WEBB’TEN YENİ KEŞİF

ABD Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) tarafından 2021'de fırlatılan ve geçen yıl veri toplamaya başlayan James Webb Uzay Teleskobu, keşifleriyle bilim dünyasını ve uzay meraklılarını etkilemeye devam ediyor. Webb teleskobu tarafından keşfedilen yeni bulgular, genç bir yıldızın etrafında bulunan toz halkalarını ortaya çıkardı. Bilim insanlarına göre bu keşif, Güneş Sistemi'ndeki ilk evresinde gezegenlerin nasıl oluştuğuna dair fikir verebilecek.

Güneş'ten 16 kat daha parlak

Keşfe konu olan Fomalhaut isimli sabit yıldız, Güneş'e nispeten 25 ışık yılı uzaklıkta bulunuyor. Galaksideki en parlak yıldızlardan biri olan Formalhaut, kabaca Güneş'ten 16 kat daha parlak ve neredeyse 2 kat daha büyük.

Aynı zamanda 440 milyon yaşında olduğu düşünülen yıldız, Güneş'in mevcut yaşının onda birinden daha az yaşadığı için genç yıldız kategorisine giriyor. Ancak araştırmacılar, Formalhaut sabit yıldızının ömrünün yarısına geldiğini tahmin ediyor.

Webb teleskobu, Fomalhaut çevresinde en uzak olanı 1983'te keşfedilmiş olan 3 toz halkası gözlemledi. Bu halka, Güneş Sistemi'nin en dışındaki gezegen olan Neptün'ün çevresinde yer alan Kuiper kuşağına benziyor.

Nature Astronomy dergisinde yayımlanan bir çalışmaya göre, gözlemlenen diğer iki halka oldukça farklı. Halkalardan biri, yıldıza daha yakın olmasına rağmen Dünya ile Güneş arasındaki mesafenin yaklaşık 150 katı kadar mesafede ve diğerinden çok daha parlaktır.

Bilim insanları, 3 halkanın gezegenciklerle dolu olduğunu düşünüyor. Gökbilimciler de, gelişim sürecinin sonunda bu halkaların gezegenlere dönüştüğüne, geri kalan materyallerin ise asteroit ve kuyruklu yıldızlara evrildiğine inanıyor.

'Formalhaut b' keşfi de umutlandırmıştı

Fomalhaut sisteminin bir zamanlar Webb'in selefi Hubble Uzay Teleskobu tarafından gözlemlenen ilk dış gezegeni barındırdığı düşünülüyordu. Bu nesneye 2008'de 'Fomalhaut b' adı verilmiş ve takma adı 'Dagon' olmuştu.

Bununla birlikte, daha fazla gözlem yapılmasıyla, iddia edilen gezegenin ortadan kaybolduğu ve bilim insanlarının gezegen olduğunu düşündükleri şeyin, iki küçük gezegen çarpışmasıyla oluşan bir toz bulutu olduğu ortaya çıkmıştı. Bir ötegezegeni gözlemlemeyi umut eden bilim insanları, bu gelişmeyle birlikte hayal kırıklığına uğrasa da, gezegenimsi bir çarpışmanın ardından gözlem yapmanın nadir bir olay olduğunu belirtiliyor.

Sistemde başka gezegen gözlemlenmemiş olsa da bilim insanları, Fomalhaut çevresindeki halkaların, keşfedilmemiş gezegenlerin yerçekimi tarafından yaratıldığını düşünüyor.

Astrolojideki yeri: 4 kraliyet yıldızından biri

Fomalhaut, Piscis Austrinus takımyıldızındaki en parlak yıldızdır. Güney Yarımküre'nin neredeyse tamamında ve Kuzey Yarımküre'nin büyük bir bölümünde net bir şekilde görülebilir. En çok sonbahar aylarında parladığı ve astrolojide de önemli olduğu bilinen yıldız, antik çağlarda Persler tarafından Aldebaran, Regulus ve Antares ile birlikte 4 'kraliyet yıldızı'ndan biri olarak kabul edilmiştir.