BİR BAŞKANLIK UÇAĞININ HİKAYESİ

Meksika'da bugün Devlet Başkanı Andreas Manuel Lopez Obrador'un iki yıldır satamadığı başkanlık uçağı için düzenlediği piyangonun çekilişi yapılacak. Fakat çekilişin 100 talihlisi, uçak yerine 2 milyar pesoluk (yaklaşık 94 milyon dolar) ödülü paylaşacak.

130 milyon dolarlık Boeing Dreamliner tipi uçak, eski Devlet Başkanı Felipe Calderon tarafından sipariş edilmiş ve 2016'da yerine seçilen halefi Enrique Pena Nieto tarafından teslim alınmıştı. Uçağa daha sonra iç donanımı için 80 milyon dolar daha harcanmıştı.

Solcu lider Obrador, "Ülkede bu kadar yoksulluk var, bu uçağa binmek halka hakarettir" diyerek iktidara gelir gelmez ilk işinin uçağı satmak olacağı vaadinde bulundu. Uçağın parasının yoksullukla mücadele için kullanılacağını söyleyen Obrador, 2018'de ezici bir farkla iktidara geldi ancak uçağı bir türlü satamadı.

'Uçağı nereye park edeceğim?'

Obrador, Ocak ayında "siyasi düzenin tüm yanlışlarının sembolü" dediği uçağı elden çıkarmak için bir çekiliş düzenleme kararı aldı. Fakat uçağı kazanan sıradan bir vatandaşın bununla ne yapacağı, benzinini, hangar kirasını nasıl ödeyeceği gibi sorular ortaya atıldı. "Uçağımı nereye park edeceğim?" sorusu kampanyaya yönelik eleştirilerin sloganı haline geldi.

Obrador bir ay sonra eleştiriler üzerine uçağı çekilişe koymaktan vazgeçti. Bunun yerine 2 milyar pesoluk ikramiyenin 100 talihli arasında paylaşılmasına karar verdi. Biletlerin dörtte birini hükümet satın aldı. Hükümetin biletler için harcadığı 24 milyon dolar, uyuşturucu kartellerinin satışa çıkarılan mal varlıklarından elde edildi ve biletler ülkede koronavirüs hastalarının tedavi edildiği 956 hastaneye dağıtıldı. Kazandıkları parayı nasıl harcayacakları hastanelerin inisiyatifine bırakıldı.

Meksika medyasına göre Obrador'un ülke tarihinin halk desteği en düşük lideri olarak görülen selefi Nieto bu uçağı ailesini lüks seyahatlere götürmek için kullandı. Bu uçakla yapılan bir Çin seyahatine, Nieto'nun karısının makyajcısı da katıldı. Obrador ise devlet başkanı seçildikten sonra bu uçağa hiç binmedi, tarifeli uçakla seyahat etti.

Yolsuzlukla mücadele için pek çok soruşturma başlatan, kamu harcamalarında devlet dairelerini elektrik faturalarını ödeyemeyecek duruma /getirecek kadar kesintiye giden Obrador'un toplumsal dönüşüm planları koronavirüs salgınında sekteye uğrarken, resesyon ve artan şiddet iktidarı zora soktu. Kimilerine göreyse uçak piyangosu Obrador'un halk desteğini devam ettirmesini sağlayacak bir "gösteriye" dönüştü.

'Mükemmel zamanlama'

Amerikan New York Times gazetesine konuşan Meksikalı kamu idaresi uzmanı Prof. Carlos Elizondo, uçak piyangosu için "Kendisini tekrar zenginden alıp yoksullara veren Robin Hood haline getirmek için mükemmel bir zamanlama" diyor ve Obrador'un bu yolla yozlaşmış eski siyasi eliti unutturmamayı hedeflediğini söylüyor.

Meksikalı gazete ve televizyon yorumcusu Ana Paula Ordorica da, "Uçak, Obrador'un bırakmak istemediği bir simge oldu. Bir taraftan yolsuzlukla mücadele, diğer taraftan kemer sıkma politikaları. Uçak ikisine de hizmet ediyor" diye konuşuyor.

BBC Türkçe